Wszystkie pola są wymagane.
Program edukacyjny
1. Wstęp
Zadaniem programu Przedsiębiorczość jest przygotowanie uczniów do dorosłego życia – do planowania i realizacji zamierzeń, do tego, by potrafili zamieniać zamiary w czyny, by mogli powiedzieć: mogę, potrafię. Kluczowe na początku pracy z uczniami wydaje się uświadomienie im celów, ponieważ to motywuje do uczenia się i daje poczucie sensownie spędzonego czasu w szkole.
Realizację programu najlepiej rozpocząć w pierwszej klasie, przeznaczając na ten cel około 15 jednostek lekcyjnych w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy. Wprowadzając uczniów w zasady pracy metodą projektów, nauczyciel uczy jednocześnie umiejętności pracy zespołowej, rozwiązywania konfliktów, planowania pracy, odpowiedzialności, rozwija kreatywne umiejętności, uczy gromadzenia informacji, ich selekcji, integruje zespół, pozwala uczniom na własną ekspresję, uczy zasad prezentacji, samooceny, wyciągania wniosków, a nawet planowania wydatków. W praktyce szkolnej ważne jest, by działania okołoprojektowe prowadziły do realizacji projektów. Warto zaczynać od działań na niewielką skalę, by uczeń wdrożył się do pracy, poznał swoje możliwości, nauczył się polegać na kolegach i udowodnił, że inni mogą polegać na nim, a także by mógł doświadczać sukcesów i porażek. Projekt wprowadzany w przyjętym cyklu nauczania wydaje się być najlepszym narzędziem do realizacji spiralnego układu treści kształcenia i celów wychowawczych sformułowanych w programie wychowawczym szkoły.
Możliwe jest rozpoczęcie realizacji programu Przedsiębiorczość w kolejnych latach edukacji gimnazjalnej. Z zaproponowanych materiałów również można korzystać wprowadzając treści przedmiotowe, przygotowując pracę w kołach zainteresowań, a nawet projekt edukacyjny. Twórczy nauczyciel znajdzie tu wiele materiałów do wykorzystania w planowaniu oryginalnych i nieschematycznych zajęć.
Program Przedsiębiorczość wspomaga szkołę w realizacji zadań określonych przez nową podstawę programową
2. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania
Celem programu Przedsiębiorczość obejmującego III etap edukacyjny jest kształtowanie umiejętności i postaw kreatywnych, przedsiębiorczych i innowacyjnych, a w szczególności:
- pracy zespołowej,
- rozpoznawania i rozwiązywania konfliktów,
- wykorzystywania technologii informacyjno-komputerowych,
- gromadzenia i selekcji materiału,
- prezentacji,
- planowania i realizowania projektów uczniowskich.
Cele te spójne są z celami kształcenia ogólnego, umiejętnościami jakie szkoła ma rozwijać oraz zalecanymi warunkami i sposobami realizacji wymagań zawartymi w podstawie programowej gimnazjum (III etap edukacyjny), jak również wpisują się w Rozporządzenie z dnia 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego.
3. Zgodność programu z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz opis założonych osiągnięć ucznia.
W skład programu wchodzi 11 lekcji, przeznaczonych do wykorzystania podczas realizowania kolejnych projektów uczniowskich.
Lp. |
Jednostka tematyczna |
Kluczowe zagadnienia |
Kształtowane umiejętności - uczniowie: |
1. |
Zanim przystąpimy do działania |
|
|
2. |
Szukamy pomysłu i go weryfikujemy |
|
|
3. |
Podejmujemy decyzję |
|
|
4. |
Tworzymy projekt, czyli planujemy działania |
|
|
5. |
Realizujemy przedsięwzięcie |
|
|
6. |
Prezentujemy przedsięwzięcia |
|
|
7. |
Szukamy alternatywnych rozwiązań |
|
|
8. |
Korygujemy plan |
|
|
9. |
Poszukujemy lidera
|
|
|
10. |
Dokumentujemy działania |
|
|
11. |
Wyciągamy wnioski z naszego przedsięwzięcia
|
|
|
Dodatkowo opracowano 5 scenariuszy przeznaczonych do wykorzystania w trakcie realizacji projektów uczniowskich, gdy wystąpią określone potrzeby.
Lp. |
Jednostka tematyczna |
Zagadnienia |
Oczekiwane umiejętności - uczniówie: |
1. |
Konflikt w zespole |
|
|
2. |
Zmiana lidera |
|
|
3. |
Nieterminowość i jej konsekwencje |
|
|
4. |
Zdobywanie środków finansowych |
|
|
5. |
Asertywna odmowa
|
|
|
4. Sposoby osiągania celów, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków, w jakich program będzie realizowany.
Założeniem programu Przedsiębiorczość jest przede wszystkim przygotowanie młodego człowieka do dorosłego życia. Dlatego też uczy się on pracować metodą projektu. Zajęcia zostały tak skonstruowane, by wyposażyć uczniów w umiejętność powiązania różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystania. Taka organizacja procesu nauczania ma pomóc uczniom zrozumieć otaczający świat i prawa nim rządzące. Dlatego też należało wyjść od zmiany koncepcji roli nauczyciela. Musi on stać się organizatorem, strategiem i negocjatorem, motywować uczniów i inicjować ich działania. Uczniowie natomiast powinni w wyraźny sposób wpływać na proces uczenia się i stawać się odpowiedzialnymi za własny rozwój. Istotne jest, by projekt uczył rozwiązywania autentycznych problemów, które mogą ich zainteresować.
Program Przedsiębiorczość jest otwarty, zapewnia elastyczność doboru treści i sposobów pracy, kreatywność w trakcie interakcji z uczniami, materiał nauczania staje się okazją do refleksji i przyczynkiem do kształtowania umiejętności i postaw. Realizujący ten program nauczyciel musi dopasowywać treści w zależności od grupy uczniów, z jaką współpracuje - takie możliwości daje obudowa dydaktyczna programu.
Przedstawione w programie cele zostaną osiągnięte dzięki wykorzystaniu zadań zawartych w obudowie programu i zastosowaniu różnorodnych aktywnych metod uczenia się i nauczania.
Zalecane są metody problemowe, służące zrozumieniu i działaniu (np., dyskusje i debaty, odgrywanie ról, scenek, drama, drzewko decyzyjne, gwiazda pytań, gra dydaktyczna, giełda pomysłów, burza mózgów, metoda przypadków, praca z interaktywnymi multimediami, słoneczko, metoda projektów.
Nauczyciel, realizując zajęcia zgodnie z programem Przedsiębiorczość, sięgnie głównie po formy pracy zbiorowej – zadania zostały tak opracowane, by rozwijać umiejętności pracy w grupie, komunikacji i wzajemnego wspierania się w rozwiązywaniu problemów. Indywidualizacja pracy będzie stosowana poprzez samodzielne wypełnianie dokumentacji i realizację ćwiczeń interaktywnych (zamieszczonych na stronie internetowej programu), ale przede wszystkim poprzez udział ucznia w projektach, a tym samym realizację przyjętych na siebie zadań.
Program Przedsiębiorczość jest też narzędziem do prowadzenia pracy wychowawczej – zawiera propozycje do wykorzystania na godzinach z wychowawcą oraz obudowę umożliwiającą dokumentowanie pracy nauczyciela – wychowawcy. Może być również realizowany w ramach zajęć edukacyjnych (np. wiedza o społeczeństwie, język polski, informatyka) bądź wykorzystany na zajęciach pozalekcyjnych czy prowadzonych w kołach zainteresowań bądź w ramach art. 42 KN.
5. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia
Program Przedsiębiorczość zakłada wprowadzenie oceniania wspierającego, które umożliwia przekazanie uczniowi i jego rodzicom informacji na temat sposobu i efektów pracy, postępów i trudności. Tym samym ocena ułatwi uczniowi zrozumienie celów zajęć i oczekiwanych osiągnięć oraz przyczyni się do przejęcia odpowiedzialności za własną naukę.
W procesie oceniania projektu będą uczestniczyć uczniowie, dokonując samooceny i oceny pracy grupy, oraz nauczyciel. Do oceny projektu została opracowana - na stronie internetowej zakładka, do której dane będzie wprowadzał lider projektu i nauczyciel.
Ocenie podlega praca ucznia, czyli sam proces uczenia się, a nie tylko jego efekt końcowy. Doceniane będą postępy oraz wysiłki uczniów, szczególnie w zakresie współpracy i wzajemnej pomocy. W trakcie wykonywania zadań uczniowie mają możliwość zastanowić się nad własną motywacją i sposobem uczenia się. Informacje wynikające z obserwacji, przekazywane na bieżąco pomogą w budowaniu poczucia własnej wartości. Informacja zwrotna przekazywana uczniowi i jego rodzicom powinna zawierać:
- wyszczególnienie i docenienie tych elementów pracy ucznia, które są wykonywane prawidłowo,
- zauważenie tego, co wymaga poprawy,
- udzielenie wskazówek, jak poprawić pracę,
- wskazanie uczniowi kolejnych celów.
Ocenianie pracy ucznia podczas realizacji projektu Przedsiębiorczość powinno być skorelowane z obowiązującymi w szkole ustaleniami dotyczącymi oceniania (to pozwoli zachować spójność). Zaleca się więc uwzględnienie kryteriów oceny realizacji projektu przy ocenie zachowania ucznia, jego zaangażowanie w prace projektowe oraz współpracę w zespole.
Podczas pracy metodą projektu nauczyciel poprzez obserwację działań uczniów w poszczególnych fazach realizacji projektu gromadzi i analizuje informacje niezbędne do stymulowania aktywności poszczególnych uczniów, a także planowania i organizowania ich działań. Obserwację tę należy prowadzić w odniesieniu do określonych kryteriów, szczególnie uwzględniając:
- samodzielność w doborze tematu, wyznaczeniu celu i określeniu zagadnień istotnych dla rozważanego problemu,
- sposób współpracy w zespole projektowym,
- terminowość i odpowiedzialność w wywiązywaniu się z zaplanowanych prac,
- umiejętność rozwiązywania pojawiających się problemów,
- pracowitość i inicjatywę,
- wykorzystanie różnorodnych źródeł informacji,
- umiejętność doboru i selekcji informacji,
- umiejętność dokonania samooceny adekwatnej do wkładu i efektów pracy nad projektem.
Po zrealizowaniu projektu, który zakresem tematycznym łączy się z zagadnieniami realizowanymi w ramach danego przedmiotu, nauczyciele mogą zdecydować się na sformułowanie oceny z przedmiotu. W takich przypadkach ocenianie zadań w ramach projektów uczniowskich powinno być zgodne z kryteriami oceniania obowiązującymi w szkolnych przedmiotowych zasadach oceniania.